خبرنگار افتخاری نیویورک تایمز

«باداب سورت» اسم عجیبی داشت و عکس‌های جالبی که ناگهان انتخابش کردم. به این گزینه‌ها هم البته اضافه کنید احساس ضرورت یک سفر، ان هم سفر کمپینگی را. خلاصه این شد که راه افتادیم با اتوبوس شب‌رو رفتیم تهران. از ترمینال آرژانتین به میدان ونک و بعد ساعت ۵ صبح به طرف جایی که شنیده‌بودم اسمش «باداب سورت» است و شبیه کابادوکیای ترکیه.

صبحانه را در رستوران هتلی در دماوند خوردیم و رفتیم به دیدن دریاچه‌های عجیب دوست‌داشتنی‌ای بالای کوه. تقریباً نیم ساعت پیاده روی بود. هر چه نزدیک می‌شدیم نشانه‌های سنگ‌های خاص باداب سورتی بیشتر پیدا می‌شد. تا رسیدیم آن بالا. هوا ابری بود. در افق دیدمان حوضچه‌های رنگی عجیب رسیده بودند به جنگل و آسمان ابری که دورتر، دنیای دیگری بودند...

باید دانشجوی علوم پایه باشی، باید کلاس‌های دو ساعت و نیمه‌ی جبر را گذرانده باشی و دلت لک زده باشد برای یک کار گروهی. آن وقت است که دیدن دانشجوهایی که گروه گروه از شهرهای مختلف ایران می‌آیند تا درس‌هایشان را نه در دانشگاه که در میان کوچه پس کوچه‌ها، زیر ساباط‌ها، با دیدن شوادان‌ها، شناشیرها و دریا درک کنند، برایت لذتی است توام با حسرت!

زندگی دانشجویان معماری، برای خیلی از ما که در تمام دوران تحصیل‌مان هیچ وقت یک کار گروهی انجام ندادیم، درس‌هایمان را همیشه پشت میزهای کتابخانه، دانشگاه و اتاقمان خوانده‌ایم و تنها راه ارتباطمان با اساتیدمان، برگه امتحانی بوده، حسرت‌برانگیز، عجیب و جالب است.

من این لذت‌های توام با حسرت را اولین بار در «کارگاه فهم معماری ایران، پنجره‌ای به شوشتر» چشیدم؛ وقتی دانشجوها در خنکای تونل داریون، در قالب گروه‌های 30 نفره هر کدام دور اساتیدشان حلقه زده بودند و از دیده‌ها، شنیده‌ها و خوانده‌هایشان درباره کهن‌شهر شوشتر صحبت می‌کردند. پس از آن، این تجربه در «کارگاه فهم معماری ایران، پنجره‌ایی به گرگان» و «کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بیرجند» هم تکرار شد. دبیرخانه رویدادهای معماری، هر بار فراخوانی منتشر ‌کرد، تعدادی از دانشجویان در قالب گروه‌های دو یا سه نفره ثبت نام کردند، تمرین‌هایی انجام ‌دادند، داوری  شد و تعدادی بین 200 تا 300 نفر برای فهم معماری خطه‌ای از ایران دعوت ‌شدند.

و حالا نوبت به میزبانی سرزمینی رو به دریا رسیده بود؛ «کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر» که فراخوانش در بهمن ماه منتشر شد و 1731 نفر در قالب گروه‌های سه نفره برای شرکت در آن، ثبت نام کردند. بعد از یک مرحله داوری، تعداد دو برابر ظرفیت، برای انجام یک تمرین پذیرفته شدند و بعد تمارین توسط هیئت داوران بررسی و 87 گروه سه نفره از 11 حوزه جغرافیایی کشور، برای حضور در هفتمین کارگاه فهم معماری ایران انتخاب شدند.

از اولین روز پس از تعطیلات نوروزی، گروه‌های اجرایی، فرهنگی و علمی کارگاه به مرور در بوشهر مستقر شدند. عمارت ایرانی که در خیابان گمرک و رو به خلیج فارس بود، در اختیار دبیرخانه کارگاه قرار گرفت و هر کدام از بخش‌های اجرایی، در اتاقی از این تجارت‌خانه قدیمی مشغول به کار شدند. مجتمع خلیج فارس که فقط 20 متر با دریا فاصله داشت، به محل اسکان شرکت کنندگان، مدیران گروه‌ها و دستیاران علمی تبدیل شد.

شرکت کنندگان در «کارگاه فهم معماری ایران از پنجره بوشهر» از اولین ساعات روز 26 فروردین ماه، هر کدام از گوشه‌ای از ایران، به بوشهر رسیدند، مراحل پذیرش و اسکان را انجام دادند و در افتتاحیه کارگاه شرکت کردند. سپس، همه گروه‌ها برای شرکت در «نشست هم‌آوایی» به موزه دریانوردی رفتند، در فضای باز موزه، دور هم جمع شدند تا با هم، با اساتید، مدیران گروه‌ها و مشاوران علمی‌شان آشنا شوند.

این بار شرکت کنندگان از قبل، منابعی را مطالعه و موضوعاتشان را انتخاب کرده‌ بودند. به 5 گروه که هر کدام سه مدیر داشت و شامل 16 یا 17 دسته 3 نفره بود، تقسیم شدند. دو مدیر در کارگاه‌های پیشین حضور داشتند و با روند کارگاه آشنا بودند. مدیر سوم، دانشجو یا فارغ‌التحصیل معماری و محلی بود و منطقه را به خوبی می‌شناخت. همه گروه‌‍ها با مدیرانشان از 4 مسیر تعیین شده، به «ملاقات شهر» رفتند. شرکت کنندگان این بار به طور مستقیم با مدیران گروهشان که فارغ‌التحصیلان یا دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری معماری هستند، در ارتباط بودند. اساتید هم به عنوان مشاوران علمی، هر کدام، هر بار با گروهی همراه شدند تا همه دانشجوها بتوانند از همراهی همه اساتید بهره مند شوند.

 دانشجوهایی که به فراخور سوژه‌شان، به اطلاعات تاریخی و باستان‌شناسی احتیاج داشتند، از راهنمایی‌های دکتر ناصر نوروززاده چگینی و دکتر هایده لاله استفاده کردند. انها که راهنمایی‌های معمارانه می‌خواستند، سوالاتشان را از دکتر محمدرضا رحیم زاده، دکتر مهدی حجت و دکتر حمید ضیائیان پرسیدند. مهندس محمد فروزانی و عبدالکریم مشایخ، از متخصصان بوشهری بودند که دانشجوها سوالات زیادی درباره وجوه مختلف زندگی در بوشهر از آن‌ها پرسیدند. و البته آنها که دوست داشتند در پروژه نهایی‌شان از ابزار فیلم و عکس و گرافیک استفاده کنند، توانستند راهنمایی‌های شادمهر راستین و ابراهیم حقیقی را داشته باشند. اما در نشست «تثبیت ایده» که قدم می‌زدی، می‌توانستی مشاوران علمی و فرهنگی بیشتری از جمله حمید سهیلی مظفر، نوشاد رکنی و ... را ببینی که شرکت‌کنندگان گرم صحبت با آن‌ها بودند.

شرکت‌کنندگان، 4 روز فرصت داشتند که معماری و زندگی بوشهری را بفهمند و دیده‌ها و شنیده‌هایشان را ثبت کنند. بعد، هر کدام از گروه‌ها در یکی از کلاس‌های دانشگاه خلیج فارس، جمع شدند تا هر کدام ازدسته‌ها، حاصل دریافت 4 روزه‌اش را در معرض داوری هم‌گروهی‌هایش قرار دهد. از هر گروه، سه کار به انتخاب اعضای همان گروه برای ارائه در حضور مشاوران علمی کارگاه، برگزیده شدند. این آثار در مراسمی، صبح روز 31 فروردین ماه در سالن سینمای آوینی برای هیئت داوران، همه گروه‌های شرکت کننده و علاقمندان، ارائه شدند. و هیئت داوران، سه گروه را با عناوین اول، دوم و سوم و دو گروه را با عنوان برگزیده اعلام کردند.

و به این ترتیب «کارگاه فهم معماری ایران، از پنجره بوشهر» با تم «تا اُو دریا هِسی، تو زنده بویی» و برنامه‌های مختلفش از جمله: بازدید از محله‌های بافت قدیم بوشهر، بازدید از بندر عامری، مجموعه لنج‌سازی و گفت و گو با ناخدا خلفی، نشست‌های بوشهرشناسی، سینمایی و آشنایی با تاریخ خلیج فارس، نمایشگاه‌های سفر سنگ، سواد تجارت، عکس در بنیاد ایران‌شناسی و خاطرات مصور، پایگاه عکاسی و صندوق‌های با عنوان «پای حرف‌های شما» به پایان رسید و بوشهر را به نقطه آشنا و پررنگی در ایران ذهن همه ما چند صد نفری که این رویداد را تجربه کردیم، تبدیل کرد

پانوشت: این پست در روزنامه شرق منتشر شد.

     زاگرس، یکی از معدود رستوران‌هایی است که دوستش دارم. بالای کوه صفه است و در ضلع شرقی. باید ماشین‌تان را در پارکینگ اختصاصی‌اش پارک کنید، سوار ون‌هایش بشوید و بروید بالا در ورودی رستوران پیاده شوید. برای همین اگر صبحانه، ناهار، عصرانه یا شام اینجا دعوت داشتید، نگران نباشید، می‌توانید با کفش پاشنه ده سانتی هم بروید. منوی خوبی دارد. قیمت‌هایش سرسام‌آور نیست. میز اردورش لازانیای خوبی دارد برای همین حتی اگر فقط اردور بگیرید، ناهار یا شام خوبی است. زاگرس چهار فضای مختلف داخلی و خارجی دارد و البته یک کافه.

     آب انبار قوام، رستوران سنتی گران بوشهر است. می‌توانید میگو، قلیه ماهی، انواع کباب و ... بخورید. میز اردور خوبی هم دارد که البته به تنهایی نمی‌تواند ناهار یا شام‌تان را تامین کند مگر این که در رژیم باشید! فضای رستوران چندان بزرگ نیست ولی پر از عکس‌های قدیمی و خنزر پنزرهای بامزه است.

     الیزه اما فوق‌العاده است. تجریش، طبقه هفتم پاساژ تندیس. وارد که می‌شوید، رنگ‌های ملوی دوست داشتنی و دکوراسیون خوبش جذبتان می‌کند. میزها نه خیلی نزدیک هم‌اند که روی اعصاب باشند و نه خیلی دور. نه خیلی بزرگ و نه خیلی کوچک. منو را که ورق بزنید، از تنوع و البته اسم‌گذاری‌ها و توصیف‌های جالبش جامی‌خورید؛ بشقاب باشکوه میگو! انواع نوشیدنی‌ها، پیش غذا، غذاها و دسرها را دارد و هر کدام را با انواع صفت‌های هیجان‌انگیز توصیف کرده تا موقع سفارش متوجه باشید که چه خواهید خرد. گارسن‌ها رفتار خوبی دارند و آدم احساس می‌کند اینجا یک رستوران واقعی است. چند فضای مختلف داخلی و خارجی دارد برای همین می‌توانید مطمئن باشید که تا سه چهار بار اول غذا خوردن در الیزه هنوز برایتان تازگی دارد. 

یکی از معدود تفریحاتمان همین رستوران و کافه رفتن‌هاست و البته شام، ناهار، صبحانه و عصرانه خوردن در کافه‌ها و رستوران‌های مختلف، بخش جذاب و غیرقابل انکار هر سفری. دوست دارم در چند پست آینده از تجربیات مختلف غذایی‌ام در ماه‌های اخیر و در شهرهای مختلف، بنویسم پس این پست ادامه دارد...

خیلی اتفاقی قرار شد برویم هوگو را در ایوان شمس ببینیم. گفته بودند که بلیط‌ها زود تمام می‌شود و باید تا قبل از 6 برویم بلیط بخریم و بعد ساعت 10 برویم فیلم ببینیم. 

ساعت از 6:30 گذشته بود که رسیدیم زیر پل گیشا و دیدیم مسیر رو به رو را بسته‌اند. تا ایوان شمس که اول بزرگراه کردستان بود، پیاده رفتیم؛ پیاده روی اردیبهشتی زیاد آدم را خسته نمی‌کند! ساعت حدود 7 بود که رسیدیم ایوان شمس. بلیط بود. مامور گیشه گفت که روزهای قبل خیلی شلوغ می‌شده اما چند روزی است که خلوت‌تر شده. 6تا بلیط خریدیم و رفتیم خانه هنرمندان. 3 اردیبهشت بود، روز معمار. خانه هنرمندان جای سوزن انداختن نداشت. طبقه دوم پر بود از معماران پیر و جوان. 

داشتیم می‌رفتیم دوستانمان را در پارک خانه هنرمندان ببینیم که دوست همراه، گفت دو تا از بلیط‌ها را گم کرده. خدا خدا کردیم مامور گیشه یادش باشد که 4 تا بلیط را اول خریدم و 2 تا را بعد اضافه کرد تا مجبور نباشیم دو تا 7350 تومان دیگر بدهیم. 

9:30 رسیدیم ایوان شمس. صحبت کردیم و همه چیز درست شد. صندلی‌هایمان ردیف چهارم از جلو بود، آن هم طرف چپ سالن. یکی از بچه‌ها گفت که در مالزی هم این اتفاق برایش افتاده و ترجیح داده وسط فیلم بلند شود برود جایی عقب‌تر و وسط‌تر، میان ردیف‌ها روی زمین بنشیند. در را که بستند، نیمی از سالن خالی بود. برای همین رفتیم روی صندلی‌هایی 6 ردیف عقب‌تر و البته وسط سالن نشستیم.

عینک‌های بی‌قواره سنگین را زدیم و هوگو شروع شد. سه بعدی بودن فیلم را با برداشتن هر چند دقیقه یک بار عینک‌ها تست می‌کردیم. دوست داشتم سه چهار ردیف جلوتر می‌نشستم یا سالن شیب بیشتری داشت تا هیچ سری لذت درک سه بعدی بودن فیلم را کم نمی‌کرد.

هوگو را قبلاً فقط یک بار به صورت مرور سریع چند دقیقه‌ای روی لپ‌تاپ دیده بودم برای همین هنوز موضوع فیلم برایم تازگی داشت. صدای هوگو را دوست نداشتم؛ سرد و نچسب بود و قاعدتاً فیلم، دوبله و قیچی شده بود. آنقدر که بعضی از دیالوگ‌ها نیمه‌کاره رها شده بودند.

اما به هر حال دیدن هوگو در ایوان شمس آن‌هم با گروهی دوستان دوست‌داشتنی، یکی از متفاوت‌ترین تجربیات اردیبهشتی امسالم بود.